Kategori: Makaleler

Karaman’ın Neyi Meşhur? Bir Yiyecek Üzerinden Sosyolojik Bir Bakış Bir kenti tanımanın en lezzetli yollarından biri, o yerin mutfağını keşfetmektir. Yiyecekler, yalnızca karnımızı doyurmakla kalmaz, aynı zamanda toplumsal yapıyı, kültürel değerleri ve toplumlar arasındaki güç ilişkilerini de yansıtır. Karaman, Anadolu’nun derinliklerinden çıkıp Türkiye’nin lezzet haritasında kendine sağlam bir yer edinmiş, bir o kadar da eşsiz bir mutfağa sahip bir şehir. Peki, Karaman’ın mutfağını özel kılan nedir? Karaman’ın neyi meşhur yiyecek konusunda bakıldığında, kuzu tandır, etli ekmek ve baklava gibi ikonik yemeklerin ön plana çıktığı görülür. Ancak, bu yemeklerin ötesinde, bu yiyeceklerin toplumda nasıl kabul gördüğü, kimler tarafından nasıl hazırlandığı ve…

JPEG Dosyası Hangi Programla Açılır? Toplumsal Perspektiften Bir Bakış Bir sabah, arkadaşım bana “JPEG dosyasını hangi programla açabilirim?” diye sordu. Bu basit bir soru gibi görünse de, kendimi bir anda, teknolojinin, toplumsal yapılar ve bireyler arasındaki ilişkileri nasıl şekillendirdiği üzerine derin bir düşünceye daldım. Çünkü aslında her soruda, neyin “görünür” olduğunu, neyin “gizli” kaldığını, hangi seçeneklerin bizlere sunulduğunu ve bu seçeneklerin arkasındaki güç dinamiklerini görmek mümkündür. JPEG dosyasının açılması, ilk bakışta sadece bir teknoloji sorusu gibi görünse de, aslında toplumsal normların, kültürel pratiklerin ve bireylerin hayatına dokunan birçok katmanlı meseleye işaret eder. Bu yazıda, bu basit ama düşündürücü soruyu sosyolojik…

Hayvan Beyninde Hangi Vitaminler Var? Bir Sosyolojik Bakış Hayvan beyninde hangi vitaminlerin olduğunu sormak, ilk bakışta belki de biyolojik bir soru gibi görünebilir. Fakat toplumsal yapıların ve bireylerin etkileşimi çerçevesinden bakıldığında, bu sorunun çok daha derin anlamlar taşıdığını fark edebiliriz. Beyin ve vitaminler gibi temel biyolojik unsurlar, yalnızca biyoloji biliminin sınırlarıyla alakalı değildir; aynı zamanda toplumsal normların, kültürel pratiklerin ve güç ilişkilerinin etkileşiminde de önemli bir rol oynar. İnsanlar, hayvanlar, vitaminler ve toplum; hepsi birbirine bağlı ve iç içe geçmiş bir ağın parçalarıdır. Bu yazıda, hayvan beynindeki vitaminlerin biyolojik işlevlerinden çok, bu tür biyolojik olguların toplumsal yapıların ve ilişkilerin bir…

Cognitive Defusion: Geçmişin Gösterdiği Yol, Bugünün Anlamını Nasıl Şekillendiriyor? Geçmiş, bugünümüzü anlamlandırmamız için en önemli rehberlerden biridir. Her adımımız, her düşüncemiz, geçmişte atılmış bir adımın yankısı gibidir. Geçmişin incelenmesi, yalnızca bir zaman dilimini değil, insanın düşünme biçimini, değerlerini, hislerini ve hatta toplumları nasıl şekillendirdiğini de anlamamıza yardımcı olur. Bu yazıda, “cognitive defusion” kavramını tarihsel bir perspektiften ele alarak, insanların düşüncelerini ve duygusal tepkilerini nasıl anlamlandırdıklarını ve geçmişten bugüne nasıl bir değişim geçirdiğimizi tartışacağız. Cognitive Defusion Nedir? Temel Anlam ve Tanım Cognitive defusion, bir bireyin, düşüncelerinin ve duygularının kimliğini kabul etmek yerine, onlara dışarıdan bakabilme yeteneğini kazandığı bir psikolojik süreçtir. Bu…

Ayağın Altına Vicks Sürmek: Kültürlerin İzinde Bir Antropolojik Keşif Birçok kültür, farklı sağlık pratikleri ve gelenekler etrafında şekillenir. Bu geleneklerin bazılarının bilimsel temelleri tartışmaya açıksa da, birçoğu hala günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası olarak kalır. Her kültür, kendi sağlık anlayışına, iyileşme süreçlerine ve tedavi yöntemlerine özgü bir dil ve pratiğe sahiptir. Ayağın altına Vicks sürmek, günümüzde pek çok insanın soğuk algınlığı veya öksürük gibi rahatsızlıklara karşı başvurduğu popüler bir yöntem. Ancak bu basit eylemin ötesinde, kültürel ve toplumsal bir anlam taşır mı? Antropolojik bir bakış açısıyla, bu gibi uygulamaların kökenleri, anlamları ve işlevleri nelerdir? Ayağın altına Vicks sürmek, yalnızca bir…

Giriş: Bir Merakın Peşinde Ben insanların davranışlarının ardında yatan bilişsel ve duygusal süreçleri merak eden biri olarak, günlük hayatın sıradan görünen tercihlerinin bile zihinsel dünyamızda nasıl yankılandığını anlamaya çalışıyorum. “Antep fıstığı suyu sever mi?” diye düşündüğünüzde aklınıza sadece bir besin tercihi mi geliyor, yoksa bu basit sorunun arkasında karmaşık psikolojik süreçler mi var? Bu yazıda bu soruyu psikolojik bir mercekten ele alacağım. Okuyucu olarak sizi de kendi içsel deneyimlerinizi sorgulamaya davet ediyorum. Bilişsel Psikoloji: Tat Algısı ve Karar Verme Süreçleri Bilişsel psikoloji, zihnin bilgi işleme süreçlerini inceler. Bir kişi Antep fıstığı suyu sevip sevmediğine karar verirken yalnızca fiziksel tat alma…

Akvaryum Işığı Ne Renk Olmalı? Bir akvaryum aldığınızda, ilk olarak balıkların renklerinin ne kadar canlı olacağını, bitkilerin sağlıklı bir şekilde büyüyüp büyümeyeceğini ve suyun temizliğini düşünürsünüz. Fakat, genellikle gözden kaçan bir başka faktör vardır: ışık. Evet, akvaryum ışığı! Bazen ışığın doğru renk tonlarını seçmek, tankınızdaki ekosistemi canlandırmanın en önemli adımlarından biri olabilir. Peki, akvaryum ışığı gerçekten ne renk olmalı? Akvaryum ışığının renginin, sadece görsel estetikten ibaret olmadığını biliyor muydunuz? Işık, su altındaki yaşamın döngüsünde ciddi bir rol oynar. Akvaryumunuzdaki balıklar ve bitkiler, ışıkla etkileşim halindedir. Yanlış bir renk tonu seçildiğinde, hem su altı yaşamı hem de göz zevkiniz olumsuz etkilenebilir.…

Seva İsmi Ne Demek? Bir Felsefi Derinlik Arayışı Felsefe, insanlığın varoluşunu, değerlerini ve bilgiyi sorgulamak üzerine kuruludur. Bu sorgulamalar, dil ve anlam ilişkisini de kapsar. Her kelime, bir dünyayı yansıtır, bir anlamın kapılarını aralar. Peki, “Seva” ismi ne anlama gelir? Bu ismi taşıyan bir kişinin hayatı, bu anlamla nasıl şekillenir? Dilin sadece bir iletişim aracı olmanın ötesine geçip, varoluşsal bir boyut kazandığı bu sorulara bir filozof bakış açısıyla yaklaşalım. Seva: Ontolojik Bir Arayış Ontoloji, varlık bilimi olarak tanımlanabilir. Varlığın doğasını ve yapısını sorgular. “Seva” isminin ontolojik anlamını araştırırken, kelimenin taşıdığı derinlikleri incelemeliyiz. Türkçede “seva” kelimesi, “sevda”dan türetilmiş bir anlam taşır.…

Parazit Yaşamak Ne Demek? Psikolojik Bir Mercekten Bakış Bir psikolog olarak, insanların ruhsal dünyalarında bazen hiç beklenmedik bağlar kurduğunu gözlemliyorum. Kimileri güçlü, kimileri ise zayıf bir bağla hayatta kalır. Ancak, bazı bireylerin davranışları, çevrelerinden, ilişkilerinden ya da toplumsal yapıdan daha fazlasını almak, bir anlamda başkalarının enerjisini tüketmek üzerine şekillenir. Peki, “parazit yaşamak” ne demek? Bir kişinin ya da grubun, başkalarının kaynaklarına bağımlı hale gelip bunları sömürmesi, yalnızca toplumsal değil, psikolojik bir dinamiğin de sonucu olabilir. Bu yazıda, parazit yaşamanın bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji boyutlarını inceleyeceğiz. Parazit Yaşamanın Bilişsel Boyutu: Bağımlılık ve Algı Parazit yaşamak, çoğunlukla bir tür “bağımlılık” durumuyla…

Neo-Liberal Gelenek Nedir? Psikolojik Bir Mercekten İnceleme Bir Psikoloğun Meraklı Girişi: Toplumlar ve Davranışlar Arasındaki Bağlantılar İnsan davranışlarını anlamaya çalışırken, bazen toplumun şekillendirdiği normlara ve değer sistemlerine bakmak, en derin psikolojik çözümlemelere ulaşmak için bir anahtar olabilir. Neo-liberalizm, son yirmi yılın en etkili ideolojilerinden biri olmasına rağmen, aslında insan psikolojisinin farklı yönlerini, özellikle bireysel özgürlük, başarı, rekabet ve toplumda “yeterlilik” hissine dair derin izler bırakıyor. Bu ideolojiyi bir psikolog gözüyle incelediğimizde, Neo-liberalizmin insan zihninde nasıl şekil aldığını ve toplumsal davranışları nasıl dönüştürdüğünü daha iyi anlayabiliriz. Peki, Neo-liberal gelenek nedir? Neo-liberalizm, genellikle serbest piyasa ekonomisi, devlet müdahalesinin asgariye indirilmesi ve bireysel…